شیره خرما، با وجود رشد شدید و کشت سایر محصولات گیاهی و میوه ای، خرما یکی از محصولات اصلی در منطقه کرمان است. تعداد کل درختان خرما تقریبا 12 میلیون است که 7.3 میلیون آنها درختان میوه است. تولید شفاف سازی شیره خرما در سال 1999 در مقایسه با سال 1998 که 235500 تن بوده به 281200 تن رسید. بیش از 230 نوع درخت خرما در ایران رشد کرده است که بیست تن از نوع تجاری هستند.
خرماها بخش اصلی رژیم غذایی را تشکیل می دهند و منبع اصلی درآمد برای اکثر جمعیت در مناطق روستایی هستند. آنها همچنین برای محیط زیست کشور مهم هستند، که بیشترین انطباق پذیری و تحمل گرانروی و تنش های مختلف محیطی مانند درجه حرارت بالا، خشکسالی و نمکداری را دارا می باشند.
طبع شیره خرما گرم و خشک است. جالب است بدانید بهترین نوع مصرف شیره که برای همه مزاجها مناسب است، این است که شیره موردنظر را با سرکه بجوشانید و محصول نهایی را که «سرکهشیره» نام دارد، مور استفاده قرار دهید. برخی از مهمترین خواص درمانی شیره خرما عبارتاند از:
شیره خرما نیز همانند خواص شیره انگور بسیار انرژیزا بوده و مصرف آن برای مواقعی که بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد مفید است. همچنین مصرف این شیره برای کودکان و دانش آموزان بسیار مفید بوده، قدرت یادگیری آنها را افزایش میدهد.
شیره خرما نیز همانند خود خرما سرشار از آهن و اسیدفولیک بوده و به برطرف شدن و درمان کمخونی کمک شایانی میکند. فضولات موجود در خرما بهعنوان یک ماده غذایی خونساز معرفیشده است. به همین دلیل مصرف خرما و شیره آن برای زنان باردار بسیار مفید است، شیره خرما همانند میوه آن سرشار از ویتامینهای گروه ب بوده، برای تعادل اعصاب، رفع خستگی و ضعف مفید بوده، همچنین منیزیم و فسفر موجود در آن سبب تقویت و سرزنده نگهداشتن سلولهای عصبی میشود.
از خواص شیره خرما کمک به چاقی صورت است. البته در صورت زیادهروی در مصرف شیره خرما چنانچه فرد بیتحرکی باشید به دلیل میزان بالای کالری آن باعث چاقی میشود، ولی در صورت انجام ورزش منظم، با استفاده از مصرف روزانه شیره خرما میتوانید به چاق شدن صورت خود کمک کنید،شیره خرما یک ماده غذایی بسیار عالی برای بالا بردن قوای جنسی است. مصرف شیره خرما به دلیل مواد مغذی فراوانی که دارد به بالا بردن و افزایش استقامت جنسی در بدن کمک میکند.
مواد معدنی موجود در خرما نظیر کلسیم و منیزیم باعث تقویت و استحکام استخوانها میشود. همچنین یکی از خواص خرما و شیره آن خاصیت ضدالتهاب بوده و ازاینرو مصرف شیره خرما برای افرادی که دچار آرتروز و التهاب مفاصل هستند، مفید است و در تسکین درد مفاصل و دردهای روماتیسمی مؤثر است.
شیره خرما، کشت خرما های کیفیت پایین حدود 60 درصد از کل گیاهان را به خود اختصاص می دهد. این خرماها در اندازه و طعم ضعیف بوده و برای مصرف مناسب نیستند و معمولا به عنوان خوراک حیوانات به قیمت های پایین فروخته می شود. وجود مقدار قند بالا در این گونه های با کیفیت پایین باعث می شود آنها را برای استفاده صنعتی مناسب سازند، بنابراین از این خرماها می توان محصولات متنوعی تولید کرد.
شیره خرما احتمالا شایع ترین محصول خرما است. به دو روش مختلف تولید می شود: یا در سطح داخلی و روستایی با استخراج و جوشاندن شیره، یا در مقیاس صنعتی یا نیمه کامل، فرآیند متشکل از استخراج، روشن شدن و غلظت شیره خرما است.
شفاف سازی تنها فرآیند آزاد سازی شیره خالص از مواد غیر حلال را پوشش نمی دهد بلکه با حذف برخی از مواد محلول و مواد نیمه جامد را نیز شامل می شود. توجه شده است که روش های شفاف سازی، به عنوان کاربردی برای کشت گونه های کم کیفیت، مشکلات کیفیت را به همراه دارند.
هدف از این مطالعه، استفاده از یکی از گونه های خرما با کیفیت پایین برای تولید شیره با کیفیت خرما توسط بهبود فرآیند شفاف سازی است.تولید این نوع محصول از خرما می تواند درآمد بیشتری برای کشاورزان ایجاد کند، امنیت غذایی و خودکفایی را تامین کند، واردات این محصول را کاهش دهد و منجر به انعطاف بیشتر محصولات می شود و در نتیجه اقتصاد ملی را
خرمااز بازار محلی ایران به دست آمدند. از یک ظرف خرد کننده برای خرد کردن خرما به ضخامت 0.5-1 سانتی متر استفاده شد و سپس خرما با مخلوط برابر از آب با استفاده از فن پوشش دهنده مخلوط شد. سپس مخلوط به مدت 20 دقیقه در 60 درجه سانتی گراد، آب استخراج شده از طریق پارچه مشلین و پالپ باقی مانده با آب مخلوط شد و دوباره استخراج شد.
بهترین محصولات به دست آمده از خرما را میتوان به خرما مضافتی ، خمیر خرما ، چیپس خرما اشاره کرد که طمع و مزه فوق العاده ای دارند و در جهان محصولات پرطرفدار بر پایه خرما هستند
برای توسعه خلوص با روش های شفاف سازی ، فیلتراسیون به بالاترین میزان خلوص آب (4/95٪)، به دلیل کاهش خاکستر کل به 0.33٪ و رنگ به 3.7، به ترتیب با کربن فعال پودری و روش های تصفیه، بیشترین بهبود را داشت.
پس از عمل آوری شفاف سازی ، شیره شفاف سازی شده برای تولید شربت خرما تبخیر شد. جدول 2 شربت خرمای تولید شده توسط این مطالعه و سایر تولید کنندگان در عراق را نشان می دهد. مشخص شده که عمل آوری های شفاف سازی قادر به حذف مواد نامطلوب (رنگدانه ها و الیاف) و حفظ بازیابی قند بالا هستند، که به ترتیب باعث بهبود خلوص شیره خرما تا 97.7 و 91.4٪ برای فیلتراسیون و کربن فعال گرانول و فیلتراسیون به ترتیب در مقایسه با دیگر شیره های خرما (7/88 درصد) می شوند.
در نتیجه ، ممکن است برای تولید شربت مرغوب از خرماهای با کیفیت کم ، استفاده از فیلترهای تصفیه و کربن فعال و روش های تصفیه مناسب با شربت تولید شده از خرماهایی با کیفیت بالا مناسب باشد. در آینده، عطر و طعم و اجزای فعال و ویژگی های حسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا تفاوت ها در شربت هایی با کیفیت پایین و با کیفیت بالا مقایسه شوند.